Hoe ga ik verder na het verlies van een dierbare aan zelfdoding?
Verder gaan? Wat houdt dat in? Hoe doe ik dat? En wat als rouw mijn leven blijft overheersen?
Leven na een zelfdoding
Rouwen is een levenslang proces, het is dus niet 'verwerken' maar 'doorwerken'. Het is een activiteit die heel wat energie vergt. Hieronder geven we je enkele handvatten mee om, na de zelfdoding van een dierbare, het leven weer verder te zetten.
Wat belangrijk is om hierbij te weten is dat jouw pad heel uniek aan jou is. Volg jouw gevoel en jouw noden en geef het tijd. Iedereen rouwt op een ander tempo en op een andere manier: gun jezelf jouw eigen pad en durf hierbij ook hulp of ondersteuning te vragen.
Rouwen is: hard werken
- Realiseer je dat elke emotie en elke gedachte een normale reactie is op een abnormale én traumatische ervaring. Dat deze reacties je vaak tegelijkertijd en in golven overspoelen kan heel verwarrend zijn. Toch is dit normaal.
- Als je op je eigen manier afscheid kunt nemen is dat meestal een goede aanzet voor het rouwproces. Volg hierin je eigen gevoel en behoefte, ongeacht de reacties van anderen. Vraag er de tijd en ruimte voor. Het zal een blijvende steun voor je zijn in je verdere rouwproces.
- Rituelen kunnen belangrijk zijn: een rouwbandje dragen, een tekst maken, een foto plaatsen, het inrichten van een herdenkingshoekje in het huis, een herdenkingsplechtigheid houden, woorden uitspreken, verdriet uitdrukkelijk delen met anderen, bloemen plaatsen, een kaarsje laten branden. Zoek naar een ritueel dat bij je past en dat jou helpt verwerken.
- Soms kan je steun en kracht putten uit je geloof, ongeacht je levensbeschouwing.
- Het is belangrijk om eerlijk te zijn met jezelf en het feit dat de dierbare stierf door zelfdoding onder ogen te zien, hoe pijnlijk of onvoorstelbaar dat ook is. De waarheid proberen te verstoppen of te verbloemen kan het voor jezelf en voor anderen moeilijker maken.
- Probeer, zodra je eraan toe bent, het ‘hoe’ en het ‘wat’ van het gebeurde uit te diepen. Dit kan twijfels wegnemen en kan helpen om de waarheid te aanvaarden.
- Blijf bezig met de vraag: ‘waarom?’. Zoek, vraag, puzzel, overloop alles wat gezegd en gedaan is… Blijf hiermee bezig zolang je het zelf nodig vindt, tot je niet langer het gevoel hebt dat je moet weten ‘waarom?’. Of tot je rust vindt met een gedeeltelijk antwoord.
- Wat je ook doormaakt, doet, voelt, denkt, … Je bent niet gek of ziek: je rouwt.
- Probeer om de pijn niet te ontvluchten door medicatie, drugs, alcohol, seks, obsessief werken… Soms is medicatie (zoals antidepressiva) nodig om het ergste te overbruggen. Voel je niet schuldig omdat je (tijdelijk) niet zonder kan.
- Probeer moment per moment te leven, dag per dag. Verder naar de toekomst kijken kan in het begin heel moeilijk zijn.
- Misschien worstel je met de gedachte dat jouw leven nu ook geen zin meer heeft. Dit kan een normale fase zijn. Naarmate je stilaan weer kunt deelnemen aan het ‘gewone’ leven, naarmate je de draad min of meer weer kan opnemen, zal het gevoel dat alles zinloos is geworden meestal verdwijnen.
- Het is normaal dat je ook fysieke pijn zoals hart- en maagpijn ervaart als gevolg van dit ingrijpende verlies.
- Blijf voor jezelf herhalen dat jij nooit verantwoordelijk bent voor wat iemand anders doet. Er bestaat een hemelsbreed verschil tussen je schuldig ‘voelen’ en schuldig ‘zijn’.
- Het is belangrijk om je gevoelens te uiten. Als je dat nu niet of onvoldoende doet, kunnen ze later misschien op een andere, ongezonde, manier tot uiting komen.
- Geef jezelf de nodige tijd om te rouwen, uit je gevoelens zo lang en zo vaak het nodig is, heb geduld met jezelf en de anderen.
- Blijf alert voor wat je voelt en stel af en toe vast welke vooruitgang je al hebt gemaakt. Het bijhouden van een dagboek of van notities kan daarbij een grote hulp zijn.
- Geef jezelf toelating om hulp in te roepen als het nodig is. Hulp zoeken is geen teken van zwakte, maar juist een heel verstandige stap als je zelf voelt dat het nodig is.
Rouwen is: weer leven
- Eens je je wat beter gaat voelen, kan er onverwacht een terugslag komen.
- Panikeer niet als dezelfde golven van emoties je weer overspoelen.
- Probeer er in de mate van het mogelijke rekening mee te houden dat ook je andere gezinsleden, je nabije vrienden en familie, pijn en verdriet hebben en zij op hun eigen manier met hun verdriet omgaan.
- Zoek iemand die naar je luistert, bij wie je jezelf kan zijn, bij wie je telkens weer je verhaal kunt doen.
- Jij moet dit verlies zelf doorworstelen, maar dat betekent niet dat je het alleen moet doen.
- Weet dat er allerhande vormen van lotgenotencontact zijn zoals bijvoorbeeld onze praatgroepen. Daar kan je alles met lotgenoten delen wanneer je daar behoefte aan hebt. Je kan er erkenning en herkenning vinden.
- Na een tijd, als je eraan toe bent, geef dan toe aan de behoefte om eens te lachen.
Het is niet abnormaal om tegelijkertijd zowel vreugde als verdriet te voelen. - Zoek uit welke activiteiten je, stapje voor stapje, stilaan (weer) kan opnemen in je gezin, in je werksituatie, in je vrije tijd, in één of ander vrijwilligerswerk.
Na de zelfdoding van een geliefd persoon blijft niets meer hetzelfde. Er is een tijd vóór de zelfdoding en een tijd erna. Het gemis zal nooit voorbij gaan maar ondanks (of misschien zelfs dankzij) het gebeuren kan je, na een zekere tijd, wellicht weer levenskwaliteit, liefde, geluk, verbondenheid, blijdschap en verwondering ervaren. Ook al lijkt het op dit moment volkomen ondenkbaar: weet dat je met de brokstukken van deze ruïne nog kan bouwen aan een leven met een nieuwe zingeving.
Rouw in je eigen tempo, op je eigen wijze, in je eigen tijd. Rouwen mag!
Betekenis en/of zingeving
In een rouwproces is een vorm van betekenisgeving erg steunend, maar na een zelfdoding vaak complex en moeilijk te vinden. Want hoe kan je nu zin geven aan een dierbare die uit het leven is gestapt? Toch is het mogelijk om jouw dierbare te eren, jouw leven een extra doel of missie te geven en met jouw trauma, verdriet, gemis en rouw een betekenis en zin te ontdekken.